Φροντίδα ΤΡΑΧΕΙΟΣΤΟΜΙΑΣ-ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΥΣΚΑΤΑΠΟΣΙΑΣ-ΡΙΝΟΚΟΛΠΙΤΙΔΑ- ΥΓΙΕΙΝΗ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (Α.Ε.Ε.)

Yπάρχουν ορισμένες περιπτώσεις (εισροφήσεις, ανεπαρκής βήχας, σοβαρή ΧΑΠ, σοβαρό σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας κλπ) που σε ασθενείς με Α.Ε.Ε. χρειάζεται να παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα ή και δια βίου τραχειοστομία. Η περιποίηση αυτής της τραχειοστομίας θα πρέπει να γίνεται στο σπίτι από εκπαιδευμένα συγγενικά πρόσωπα ή από εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό  (βοήθεια στο σπίτι για παράδειγμα).

Μερικές χρήσιμες βασικές αρχές για την της τραχειοστομία είναι:

ΕΙΔΟΣ ΤΡΑΧΕΙΟΣΩΛΗΝΑ: Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιούνται πλαστικοί σωλήνες, με ύπαρξη εσωτερικού σωλήνα, διπλού cuff, χαμηλής πίεσης, με δυνατότητα για ομιλία, και με φίλτρο. Βέβαια χρειάζεται εξατομίκευση για τον κάθε ασθενή καθώς και για την φάση της νόσου.

ΑΛΛΑΓΗ: Ενώ αυτή πρέπει να γίνεται την πρώτη φορά μετά την πραγματοποίηση της τραχειοστομίας στο νοσοκομείο σε 5-7 ημέρες, στο σπίτι, όταν υπάρχει επαρκής φροντίδα του τραχειοστόματος, αλλαγές κάθε 3-4 εβδομάδες είναι αποδεκτή πρακτική. Η αλλαγή πρέπει να γίνεται τουλάχιστον με καθαρό τρόπο (καλά πλυμένα χέρια).
    
 Στο  video που συνοδεύει το κείμενο (VIDEO) παρουσιάζεται ο τρόπος της αλλαγής του τραχειοσωλήνα χρησιμοποιώντας ένα απλό κουτί γαντιών σαν «ασθενή»

ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΕΙΣ: Πρέπει να γίνονται ανάλογα με τις ανάγκες (συνήθως συχνότερα στην αρχή, επί ανεπαρκούς βήχα ή επί λοιμώξεων του κατωτέρου αναπνευστικού συστήματος). Απαραίτητα πρέπει να ακολουθείται αποστειρωμένη διαδικασία και ποτέ η αναρρόφηση να μην παρατείνεται για πάνω από 10-15 δευτερόλεπτα. Η ενστάλαξη μικρής ποσότητας φυσιολογικού ορού στον τραχειοσωλήνα και η καλή ενυδάτωση του ασθενούς κάνει τις αναρροφήσεις ευκολότερες και πιο αποτελεσματικές.

ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΡΑΧΕΙΟΣΤΟΜΑΤΟΣ: Αν και συχνά καλλιεργείται από την περιοχή ψευδομονάδα aeruginosa  και άλλα Gram αρνητικά βακτηρίδια σπάνια πρόκειται για εν τω βάθει λοιμώξεις. Συνήθως αρκεί η χρήση τοπικών αντισηπτικών ή και αραιωμένου λευκού όξους για την λύση του προβλήματος. ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ: Είναι συχνή κατάσταση κατά την διάρκεια της διαδικασίας αλλαγής όταν αυτή δεν γίνεται ιδιαίτερα προσεκτικά. Είναι συνήθως μικρής βαρύτητας και σταματάει αυτόματα ή με την εφαρμογή ήπιας πίεσης. Πρέπει να γίνονται αναρροφήσεις αν αίμα εισέρχεται στην τραχεία.

Σπάνια μπορεί να είναι πολύ σοβαρή και να οφείλεται σε ρήξη μεγάλου τραχηλικού αγγείου όπως της ανωνύμου αρτηρίας.

ΚΟΚΚΙΩΜΑΤΑ: Συνήθως πολλαπλά εύθρυπτα μορφώματα τα οποία βρίσκονται στα χείλη του τραχειοστόματος, το τραχειοδερματικό συρίγγιο αλλά και στην είσοδο της τραχείας. Χρειάζεται να αντιμετωπισθούν από τον ΩΡΛ.

Η ρήξη τραχηλικών αγγείων και τα κοκκιώματα είναι όψιμες επιπλοκές της τραχειοστομίας. Άλλες όψιμες επιπλοκές είναι το τραχειοοισοφαγικό συρίγγιο, τον μόνιμο τραχειοδερματικό συρίγγιο, η στένωση της τραχείας, τα χηλοειδή και οι συχνές φλεγμονές του τραχειοβρογχικού δέντρου. Η κατάποση έχει τρεις φάσεις. Την στοματική, την φαρυγγική και την οισοφαγική. Η εκτίμηση της δυσκαταποσίας και των φάσεων της κατάποσης μπορεί να γίνει με βιντεοοισοφαγογραφία, με εύκαμπτη ενδοσκόπηση κατά την διάρκεια κατάποσης διαφόρου συστάσεως τροφών, με διαρρινική ή διαστοματική οισοφαγοσκόπηση κλπ.

Η Ρινοκολπίτιδα (Ιγμορίτιδα, ηθμοειδίτιδα, μετωπιαία κολπίτιδα, σφηνοειδίτιδα) μπορεί να έχει αυξημένη επίπτωση στους ασθενείς με  Α.Ε.Ε. όταν σε αυτούς χρησιμοποιείται ρινογαστρικός σωλήνας.  Σε αυτήν την περίπτωση η ρινοκολπίτιδα είναι συνήθως σύστοιχα με τον σωλήνα και συχνά οφείλεται σε ασυνήθεις μικροοργανισμούς. Τοποθέτηση νέου ρινογαστρικού σωλήνα  στην άλλη ρινική θαλάμη, καλλιέργεια από τον μέσο ρινικό πόρο ή από υλικό παρακέντησης του ιγμόρειου σπανιότερα και απεικονιστικός έλεγχος (αξονική τομογραφία), επίσης σπάνια, είναι οι πρέπουσες ενέργειες αν η εμπειρική χορήγηση θεραπείας για 10-14 ημέρες έχει δώσει πενιχρά αποτελέσματα.

Η Υγιεινή της στοματικής κοιλότητας έχει πολύ μεγάλη αξία σε ασθενείς και υγιείς. Σε κάθε πάσχοντα από Α.Ε.Ε. πρέπει να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια πρόληψης και θεραπείας του τερηδονισμού των οδόντων, της ουλίτιδας, της παραδοντοπάθειας και των νόσων του στοματικού βλεννογόνου (π.χ. μυκητιάσεις).

Ενέργειες όπως καθημερινό βούρτσισμα δοντιών, ούλων και γλώσσας, φθορίωση οδόντων, χρήση στοματικών αντισηπτικών διαλυμάτων είναι χρήσιμες. Η Οδοντιατρική εκτίμηση των ασθενών κατά τακτά χρονικά διαστήματα είναι απαραίτητη.  Σε ασθενείς οι οποίοι είναι νωδοί και έχουν οδοντικές προθέσεις  κατάλληλα μέτρα περιποίησης των  οδοντικών προθέσεων πρέπει να λαμβάνονται σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ Ε. ΚΥΡΜΙΖΑΚΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΩΡΛ Γ. Ν. ΒΕΡΟΙΑΣ